بررسی تاثیر آبیاری با نسبت های مختلف اختلاط زه آب با آب شیرین و محلول پاشی کود کامل بر عملکرد و اجزای عملکرد چای ترش (.Hibiscus sabdariffa L)

چکیدهسابقه و هدف: چای ترش متعلق به خانواده مالواسه، گیاهی یک یا دوساله که برای ساقه، فیبر، کاسبرگ‌های خوراکی، برگ و دانه‌های آن کشت می‌شود و محصول آن به روش‌های گوناگونی برای مصرف خانگی، دارویی و مصارف صنعتی استفاده می-شود. همچنین به عنوان آنتی‌باکتریال، ضد قارچ، ماده‌ی هیپوکلسترولمیک، آنتی اسپاسمودیک و کاهند‌ی فشارخون استفاده می-شود. افزایش تقاضا برای منابع آب در جهان بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک، سبب شده است کشاورزان از آب‌های با کیفیت پایین مانند آب زهکشی و آب زیرزمینی شور استفاده کنند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه روشی مناسب، جهت استفاده از آب شور زهکش و کود کامل جهت حصول بالاترین عملکرد کاسبرگ صورت گرفت.مواد و روش‌ها: این آزمایش به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد چای ترش در سال 1392 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به‌صورت کرت‌های خرد شده در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮک‌ﻫﺎی ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 3 ﺗﻜـﺮار اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ شامل سه رژیم آبیاری؛ آبیاری با آب شیرین در تمام طول فصل رشد (شاهد)، آبیاری با زه آب و آب شیرین به صورت یک درمیان و آبیاری با زه آب در تمام مراحل رشد، بعنوان عامل اصلی و محلول پاشی با کود کامل(NATBA-LIB) در سه سطح: عدم محلول‌پاشی (شاهد)، محلول‌پاشی با 600 گرم و محلول پاشی با 1200 گرم کود کامل در هکتار، بعنوان عامل فرعی بود. ویژگی‌های شامل: ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی گل‌دهنده، وزن هزار دانه، وزن کپسول، وزن تر و خشک بوته، تعداد میوه در بوته، عملکرد کاسبرگ و درصد پروتئین گل مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تیمار آبیاری در سطح یک درصد تاثیر معنی‌داری بر همه متغیرها بجز ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن هزار دانه داشت. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی گل دهنده، وزن هزار دانه، وزن کپسول، وزن تر و خشک بوته، تعداد میوه در بوته و عملکرد کاسبرگ از محلول پاشی 1200 گرم در هکتار کود کامل در هکتار به دست آمد. اثر متقابل آبیاری و محلول‌پاشی به غیر از ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن هزاردانه بر سایر صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. بیشترین (6/227 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (4/69 کیلوگرم در هکتار) عملکرد کاسبرگ به ترتیب از آبیاری با آب شیرین در تمام طول فصل رشد (شاهد) و آبیاری با زه آب حاصل شد. بیشترین تعداد میوه در بوته (59) از کاربرد 1200 گرم در هکتار کود کامل حاصل گردید، هرچند بین شاهد و تیمار 600 گرم درهکتار تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. در تیمار یک درمیان زه‌آب و آب شیرین، وزن کپسول افزایش 20 درصدی را در مقایسه با کاربرد زه‌آب نشان داد. بالاترین درصد پروتئین گل (5/22 درصد) از تیمار آبیاری یک درمیان آب شیرین و زه آب و کاربرد 600 گرم در هکتار کود کامل به دست آمد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد بیشترین عملکرد کاسبرگ این گیاه مربوط به تیمار آبیاری با آب شیرین بود. بنابراین، به منظور دستیابی به ویژگی های کمی و کیفی مطلوب در چای ترش، استفاده از تیمار آبیاری با آب شیرین در تمام مراحل رشد و کود کامل توصیه می‌شود. در شرایطی که آب شیرین به اندازه کافی در تمام طول فصل کشت تامین نگردد و یا تامین آن از نظر اقتصادی با توجه به افزایش هزینه و محدودیت منابع آب تجدید پذیر توجیه پذیر نباشد بهترین روش استفاده چرخشی آب شیرین و زه‌آب با کاربرد کود کامل بود.